Wat staat er op de rol voor Samen Beslissen in 2021? (deel 1/2)
In het landelijke programma Uitkomstgerichte Zorg werken acht partijen samen aan zorgverlening gericht op de uitkomst die voor de patiënt belangrijk is. Dus hoe ziet het leven van déze patiënt eruit als hij déze behandeling heeft gehad? Dit vraagt een verandering in houding en gedrag van zowel patiënten als zorgverleners. Hoe zetten de partijen zich hiervoor in en wat gebeurt er precies binnen de verschillende programmalijnen? Aan het woord: Evelien Janssen en Josine van der Kraan, beiden adviseur patiëntbelang bij de Patiëntenfederatie Nederland (PFN) en coördinator van de programmalijn ‘Samen Beslissen’.
Evelien, opgeleid als orthopedagoog en gezondheidswetenschapper, wordt gemotiveerd om door samenwerking de kwaliteit van de zorg te verbeteren en verschillende perspectieven bij elkaar te brengen. Josine heeft gezondheidswetenschappen gestudeerd en zich de afgelopen 7 jaar verdiept in het dossier Samen Beslissen bij de PFN en meegewerkt aan de lobby om het landelijke programma Uitkomstgerichte zorg – ook wel bekend als persoonsgerichte of waardegedreven zorg – voor elkaar te krijgen. Beiden vertegenwoordigen het patiëntperspectief binnen dit programma, samen met andere PFN collega’s. De programmalijn ‘Samen Beslissen’ – ook wel lijn 2 genoemd – bestaat uit zes deelprojecten, waarin alle betrokken partijen nauw samenwerken. De activiteiten die worden ontwikkeld, hebben als doel meer samen beslissen te stimuleren en ondersteunen. Per deelproject vertellen Evelien en Josine wat de plannen zijn voor Samen Beslissen. In dit artikel worden de eerste drie deelprojecten toegelicht.
Campagne Samen Beslissen
Dit jaar start de campagne Samen Beslissen. De dialoog tussen de zorggebruiker en de zorgverlener staat hierin centraal. Het doel is om deze beide doelgroepen op een laagdrempelige manier bewust te maken van het belang van samen beslissen en hen daarin te ondersteunen met activerende tips. Evelien: “De kracht van de campagne zit in de samenwerking van sectoren: medisch specialistische zorg, huisartsenzorg, wijkverpleging en de paramedische zorg. Daarmee dekken we een groot deel van het zorgveld. Mensen ontmoeten zorgverleners op allerlei plekken en andersom komen zorgverleners vaak in contact met patiënten die bij meerdere zorgaanbieders komen. We willen dat iedereen weet dat het in diverse situaties belangrijk is om samen te beslissen en hoe ze dat kunnen doen.”
De campagne zit nu in de ontwikkelingsfase. Er wordt nog gekeken naar het juiste lanceringsmoment; gezien de huidige situatie met corona is het de vraag wanneer zorggebruikers en -verleners voldoende ontvankelijk zijn voor deze informatie. Evelien: “Het streven is om de campagne rond eind mei te lanceren. De campagne loopt dan tot het einde van het landelijke programma, eind 2022. We zetten diverse mediamiddelen in, zodat veel mensen deze campagne onder ogen krijgen. Om de juiste middelen in te kunnen zetten, hebben we uitgebreid onderzoek naar doelgroepen gedaan waarop we ons kunnen richten en hoe we hen kunnen bereiken. De campagne is dan ook een mooie basis voor andere activiteiten vanuit het landelijke programma.”
Vindplek keuzehulpen
Behandelkeuzehulpen zijn instrumenten die zowel patiënten als zorgverleners kunnen helpen bij het samen beslissen. Het creëren van een centrale vindplek voor betrouwbare behandelkeuzehulpen is ook een deelproject van lijn 2. Daarbij wordt er ook naar oplossingen gezocht voor de ontwikkeling, het onderhoud en het beschikbaar stellen van keuzehulpen. Josine: “De afgelopen jaren zijn er ontzettend veel keuzehulpen ontwikkeld. Er is ook veel onderzoek naar gedaan en we weten dat een keuzehulp een middel is dat goed helpt bij samen beslissen. Er zijn alleen drempels die grootschalige implementatie in de weg staan. Ziekenhuizen moeten nu vaak betaalde abonnementen afsluiten bij commerciële ontwikkelaars waardoor ze alleen de keuzehulpen van die ontwikkelaar hebben. Daarnaast zien we dat patiëntenorganisaties en wetenschappelijke verenigingen meewerken met ontwikkelaars om te zorgen dat een keuzehulp betrouwbaar wordt, maar zij willen niet met verschillende ontwikkelaars steeds hetzelfde kunstje doen. Die informatie wordt nu namelijk nog niet gedeeld.”
De werkgroep wil een centrale vindplek en het beheer en de financiering van keuzehulpen regelen. Het is belangrijk dat iedereen weet welke keuzehulpen er zijn en dat ze betrouwbaar en relevant zijn. Josine: “We willen dat keuzehulpen goed vindbaar zijn voor zowel zorgaanbieders als patiënten en dat ze beter gebruikt kunnen worden. Het gaat hier om instrumenten waar mensen mede hun keuze op baseren, dus het is enorm belangrijk dat de informatie goed onderhouden wordt. Het is een flinke puzzel, maar alle betrokken stakeholders zitten aan tafel en willen dit graag samen aanpakken. Wat dat betreft is het een positief proces, maar het is ingewikkeld.”
Eind april geeft de werkgroep een (digitale) openbare presentatie over het plan van aanpak, vervolgens wordt gestart met de uitvoering ervan.
Leren van elkaar
Het deelproject leren van elkaar is onder te verdelen in twee onderdelen: gericht op leren van elkaar tussen zorgorganisaties en zorgprofessionals enerzijds en tussen patiënten anderzijds. De NVZ is trekker van het deel dat zich richt op zorgorganisaties en zorgprofessionals. Evelien: “Deze eerste groep willen we inspireren en informeren door voorbeelden van anderen ten aanzien van samen beslissen beschikbaar te stellen. Er wordt op dit moment gewerkt aan een digitale ‘kaartenbak’ met praktijkvoorbeelden, die beschikbaar gesteld gaat worden via het leerplatform van Uitkomstgerichte zorg (Veranderaanpak). Daarnaast komen er uitwisselingsbijeenkomsten voor professionals om van elkaar te leren. Momenteel wordt verkend wat passende online vormen hiervoor zijn”
Het idee van het deelproject gericht op patiënten is dat zorginstellingen en patiëntenorganisaties producten in handen krijgen om patiënten te versterken in het samen beslissen. Evelien: “Het is een aanvulling op de campagne ter verdieping in hoe je kunt samen beslissen. Er zijn al veel middelen voor samen beslissen. Op basis van een inventarisatie onder de achterbannen van betrokken koepels kijken we waar nog behoefte aan is en welke vorm(en) dit het beste kan krijgen. Naast het bieden van informatie willen we dat er ook aandacht is voor hoe andere patiënten omgaan met samen beslissen; het leren van elkaar. We willen iets generieks ontwikkelen wat laagdrempelig en flexibel aan te reiken is door patiëntenorganisaties en zorginstellingen, passend bij hun doelgroep en waar mogelijk aangereikt tijdens bestaande (informatie)bijeenkomsten. We concretiseren nu ons plan. Hopelijk kunnen we in Q2/Q3 samen met een onderwijskundig bureau beginnen met ontwikkelen.”
Meer over Samen Beslissen
Volgende week leest u meer over de andere 3 deelprojecten. Wilt u liever nu al meer weten? Tijdens de online invitational in september vorig jaar gaven Evelien en Josine een update van de lijn 2 op dat moment. Bekijk het korte interview in deel 2 vanaf 04:01 minuten.